S&P Global Ratings-მა საქართველოს მთავრობის გრძელვადიანი და მოკლევადიანი სუვერენული საკრედიტო რეიტინგი „BB/B“ დონეზე, ხოლო პერსპექტივა სტაბილურზე შენარჩუნა.
სარეიტინგო სააგენტო წელს, საქართველოს რეალური მშპ-ს ზრდის 5,7%-მდე შენელებას პროგნოზირებს, ნაწილობრივ იმის გამო, რომ პოლიტიკური ცვალებადობა უარყოფითად აისახება ინვესტორების ნდობაზე.
რას გამოიწვევს პოლიტიკური რისკი
უარყოფითი გავლენა: S&P -ის შეფასებით, გაზრდილი პოლიტიკური დაძაბულობა და მმართველობის საკითხები რისკებს უქმნის ზრდას, საქართველოს საგადასახდელო ბალანსს, საერთაშორისო რეზერვებსა და საჯარო ფინანსებს და პოტენციურად იმოქმედებს შეღავათიანი დაფინანსებისა და პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების (FDI) შემოდინებაზე.
რა ფაქტორები ამცირებს რისკებს: თუმცა, ასევე აღნიშნავს, რომ საქართველოს ზომიერი და შეღავათიანი სახელმწიფო ვალი ქმნის პოლიტიკის ბუფერს. სტაბილური პერსპექტივა აბალანსებს საქართველოს ძლიერ ეკონომიკურ და ფისკალურ მაჩვენებელს მზარდი პოლიტიკისა და პოლიტიკური გაურკვევლობის წინააღმდეგ, რომელიც, სავარაუდოდ, შენარჩუნდება მომდევნო 12 თვის განმავლობაში.
ნეგატიური სცენარი: ამასთანავე S&P აღნიშნავს, რომ რეიტინგი შესაძლოა გაუარესდეს პოლიტიკური დაძაბულობის მნიშვნელოვანი ესკალაციის შედეგად, რაც კიდევ უფრო შეარყევს ინვესტორების ნდობას და შეაფერხებს საქართველოს ზრდის პერსპექტივას.
ეკონომიკური ზრდის შემცირება
დადებითი სარეიტინგო ცვლილებას მომდევნო 12 თვის განმავლობაში, სააგენტო განიხილავს იმ შემთხვევაში, თუ საქართველოს ეკონომიკური და ფისკალური მაჩვენებლები გადააჭარბებს S&P-ის პროგნოზებს და ქვეყანაში შემცირდება პოლიტიკური გაურკვევლობა.
“საქართველოს რეიტინგი შეზღუდულია ქვეყნის შემოსავლის შედარებით დაბალი დონით, სუსტი საგარეო პოზიციით, იმპორტზე და მნიშვნელოვან საგარეო ვალდებულებებზე დამოკიდებულებით.
საქართველოს ეკონომიკამ აჩვენა ძლიერი ზრდა 2024 წელს, დაფიქსირდა ზრდის ტემპი 9.4%-იანი წლიურიდან, რაც გამოწვეული იყო შიდა მოხმარებით, ხელფასების ზრდით და ტურიზმის სექტორის გაძლიერებით. თუმცა, მოსალოდნელია, რომ 2025 წელს ზრდა 5.7%-მდე იქნება და 5%-მდე 2026 წელს, მოხმარების შენელებისა და ინვესტიციების შემცირების გამო, რაც დიდწილად გამოწვეულია ინვესტორების ნდობის დაქვეითებით პოლიტიკური არასტაბილურობის გამო.
2025 წლის ბიუჯეტი ითვალისწინე მშპ-ს 2.5%-იან დეფიციტს, რომელიც უცვლელი რჩება 2024 წლიდან, ხოლო ეკონომიკური ზრდის ტემპი 6%-ს შეადგენს. მთავრობის წმინდა ვალი, რომელიც მშპ-ს 35%-ს შეადგენს, უახლოეს წლებში ამ ზომით უნდა დარჩეს. პროგნოზირებულია, რომ მიმდინარე ანგარიშის დეფიციტი 2024 წელს მშპ-ს 4.6%-მდე გაიზრდება, 2023 წლის 5.5%-დან, პირველ რიგში, სუსტი საგარეო მოთხოვნის გამო სავაჭრო ბალანსის უმნიშვნელო გაუარესების გამო”,– აღნიშნულია S&P -ის ანგარიშში.
გაზრდილი ინფლაცია და შემცირებული რეზერვები
მიმოხილვაში ასევე აღნიშნულია, რომ ხანგრძლივი პოლიტიკური გაურკვევლობის ფონზე, 2024 წელს ლარი აშშ დოლართან მიმართებაში დაახლოებით 4.4%-ით გაუფასურდა, რამაც საქართველოს ეროვნული ბანკის (სებ) აიძულა სავალუტო ინტერვენციები განეხორციელებინა.
მან $435 მილიონი გაყიდა, რამაც სავალუტო რეზერვები 11.2%-ით, 4.4 მილიარდამდე შეამცირა.
ინფლაცია აღმავალი იყო 2025 წლის დასაწყისიდან და იანვარში 2%-ს მიაღწია, რაც ძირითადად საბაზისო ეფექტით არის გამოწვეული. მიუხედავად იმისა, რომ ინფლაცია ბოლო თვეებში სებ-ის მიზნობრივ 3%-ს ქვემოთ რჩებოდა, სებ-მა პროაქტიულად შეამცირა მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთი (რეფინანსირების განაკვეთი) 2024 წლის განმავლობაში 250 საბაზისო პუნქტით, რაც 8%-მდე დაწია.
S&P მიუთითებს, რომ საქართველოს საბანკო სისტემა რჩება სტაბილური, ძლიერი კაპიტალიზაციის დონით და საკმარისი ლიკვიდურობის ბუფერებით. უმოქმედო სესხები (NPLs) შემცირდა 2.6%-მდე 2023 წლის მეორე კვარტალში 2022 წლის 4.7%-დან, მუდმივი საკრედიტო გაფართოებისა და ძლიერი ეკონომიკური ზრდის წყალობით.
