Euronews Business აქვეყნებს გამოძიებას, სადაც საუბარია რუსეთთან საქნცირებული პროდუქციით ვაჭრობის მარშრუტებზე. გამოცემა ასახელებს ქვეყნებს, რომლებიც აკრძალვების მიუხედავად, სავაჭრო კავშირი აქვთ აგრესორ ქვეყანასთან.
სტატიაში ძირითად შუამავალ ქვეყნად დასახელებულია ყირგიზეთი, რომელსაც რუსეთი სანქცირებული ევროპული პროდუქციის შესატანად იყენებს.
გამოცემა დაეყრდნო ბრუკინგსის ინსტიტუტის(The Brookings Institution) და საერთაშორისო სავალუტო ფონდის (IMF) მონაცემებს ვაჭრობის შესახებ, რათა შეესწავლა რამდენიმე ქვეყნის ექსპორტი ცენტრალური აზიის ქვეყნებში, რომლებიც რუსეთში გადაზიდვებს ახორციელებენ.
სანქცირებული საქონლის მარშრუტის დასადგენად ბრუკინგსის ინსტიტუტმა შეისწავლა სომხეთი, ყაზახეთი, ყირგიზეთი და საქართველო. მოკვლევამ აჩვენა, რომ რუსეთი სანქცირებული საქონლის შესატანად ყირგიზეთს იყენებს.
ყირგიზეთი საქართველოსთვის ნომერ პირველ საექსპორტო პარტნიორად იქცა. ოფიციალური სტატისტიკაც ადასტურებს, რომ 2024 წლის იანვარ-აგვისტოში ყირგიზეთში – $745.4 მლნ-ის ექსპორტი განხორციელდა, რაც წლიურად 80.1%-ით არის გაზრდილი; ძირითადი საექსპორტო საქონელი მსუბუქი ავტომობილებია. ძვირად ღირებული ევროპული ავტომობილების საქართველოდან ყირგიზეთში ტრანსპორტირების სქემაზე ცოტა ხნის წინ ჟურნალისტური გამოძიება Sky News-მა გამოაქვეყნა.
რომელ ქვეყნებს იყენებს რუსეთი სანქცირებული საქონლით ვაჭრობისთვის?
ყირგიზეთის ექსპორტი რუსეთში უკრაინაში ომის დაწყების შემდეგ გაიზარდა. ამ ქვეყანაში ევროკავშირიდან ექსპორტმა 953%-ით მოიმატა. ამას ხელი შეუწყო იმანაც, რომ ყირგიზეთს სტრატეგიულად მოსახერხებელი ადგილი უკავია შუა აზიაში, რაც მას სატრანზიტო ქვეყნად აქცევს.
ყირგიზეთიდან განხორციელებულ ექსპორტში ყველაზე დიდი ადგილი უკავია ავტომობილებს, ტექნიკას და ელექტრო მოწყობილობებს. ყირგიზეთი ეხმარება რუსეთს უახლესი ევროპული ავტომობილების შეძენაში. აგრეთვე, ორმაგი დანიშნულების ნივთების მიწოდებაში. ყირგიზეთიდან ხვდება რუსეთში მანქანების სათადარიგო ნაწილები, საკისრები, რომლებიც გამოიყენება ტანკებისთვის და სარკინიგზო ვაგონებისთვის და ნახევარგამტარები. ზოგიერთი შეფასებით, ყირგიზეთის რესპუბლიკაში იმპორტირებული მანქანების მხოლოდ 10% რჩება.
ბოლო დროს ყირგიზეთში დიდი რაოდენობით შედის ევროპიდან კოსმეტიკა, ტანსაცმელი, ჩანთები და პარფიუმერია.
თავის მხრივ, რუსეთი დიდ ინვესტიციებს ახორციელებს ყირგიზეთის ინფრასტრუქტურულ პროექტებში, რათა გაამარტივოს სავაჭრო გზა საქონლის ევროპაში გასატანად და პირიქით. ეს მოიცავს სარკინიგზო და საგზაო ქსელებს, რომლებიც ამ რეგიონებს აკავშირებს.
კიდევ რომელი ქვეყნები არიან ჩართული რუსეთთან ვაჭრობაში? ბრუკინგსის ინსტიტუტმა გამოავლინა ქვეყნები, საიდანაც რუსეთში ექსპორტი, უკრაინაში ომის დაწყების შემდეგ გაიზარდა. ეს ქვეყნებია გერმანია, პოლონეთი, ლიტვა, იტალია, ჩეხეთი და სერბეთი.
რუსეთი ყირგიზეთის ლოგისტიკას იყენებს, რათა საკუთარი პროდუქცია გერმანიაში გაიტანოს.
ფრანგული კომპანიები ასევე აქტიურად ახორციელებენ ინვესტიციებს ყირგიზეთის ენერგეტიკისა და წარმოების სექტორში, რათა ჩაერთონ რუსეთთან ვაჭრობაში.
იტალია ღიად ვაჭრობს რუსეთთან. იტალიური ფუფუნების საგნები რუსეთში აღწევს ყირგიზეთიდან.
რომელი პროდუქცია გადის რუსეთიდან ექსპორტზე ევროპაში?
მეორე მხრივ, რუსული სასოფლო-სამეურნეო პროდუქცია, მათ შორის მარცვლეული( მათ შორის, მოპარული მარცვლეული უკრაინიდან), ყირგიზეთის პროდუქტებთან ერთად, იტალიაში ხვდება. ჰოლანდიური კომპანიები ასევე ხშირად იყენებენ ყირგიზეთს ცენტრალურ აზიასა და რუსეთის ბაზარზე წვდომისთვის. პოლონეთს აქვს მზარდი სავაჭრო კავშირები როგორც რუსეთთან, ისე ყირგიზეთთან, მათ შორის სოფლის მეურნეობისა და ავტომობილების ექსპორტის სექტორებში.
რუსეთს, ყირგიზეთის მეშვეობით გააქვს ექსპორტზე ნავთობი და გაზი. ისევე როგორც შავი და ფერადი ლითონები, ალუმინი და სპილენძი. აღნიშნული მარშრუტით, რუსეთიდან ევროპაში ხვდება მარცვლეული, კვების პროდუქტები, სასმელები და სასუქები.
